Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί σημαντικά από τα χρόνια της
βιομηχανικής επανάστασης και η τελευταία δεκαετία (2010 – 2019) υπήρξε η
θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι 20 από τις 19 θερμότερες χρονιές
που έχουν καταγραφεί στην ιστορία σημειώθηκαν από το 2000 κι έπειτα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus, το 2019
υπήρξε η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη. Η πλειοψηφία
των συλλεγμένων στοιχείων δείχνουν ότι αυτό οφείλεται στην αύξηση των
εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται από ανθρώπινες
δραστηριότητες.
Η μέσα παγκόσμια θερμοκρασία είναι σήμερα κατά 0.94-1.03°C υψηλότερη από
εκείνη του 19ου αιώνα. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η αύξηση της
θερμοκρασίας του πλανήτη πρέπει να διατηρηθεί κάτω από το μέγιστο όριο
των +2°C, σε σύγκριση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου, ώστε
να αποφευχθούν οι καταστροφικές συνέπειες για το κλίμα και το
περιβάλλον.
Γι’ αυτό τον λόγο, η διεθνής κοινότητα συμφωνεί ως προς την ανάγκη
διατήρησης της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2 βαθμούς κελσίου.
Γιατί έχει σημασία η απάντηση της ΕΕ στην κλιματική αλλαγή;
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, η ΕΕ συνιστά την τρίτη
μεγαλύτερη πηγή εκπομπών αεριών του θερμοκηπίου μετά την Κίνα και τις
ΗΠΑ.
Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφέρουν καρπούς. Το 2008, η ΕΕ
έθεσε ως στόχο τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου
κατά 20% έως το 2020, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Μέχρι το 2019
οι εκπομπές είχαν μειωθεί πάνω από 28%.
Οι στόχοι της ΕΕ
Στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισίου, η ΕΕ δεσμεύτηκε να μειώσει μέχρι
το 2030 τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40% σε σχέση με
τα επίπεδα του 1990. Επιπλέον, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης
Συμφωνίας, η ΕΕ στοχεύει καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.
Τον Ιούνιο του 2021 το Κοινοβούλιο ενέκρινε τον ευρωπαϊκό νόμο για το
κλίμα καθιστώντας νομικά δεσμευτικό τον στόχο της ΕΕ για κλιματική
ουδετερότητα μέχρι το 2050 και θέτοντας τον ενδιάμεσο στόχο μείωσης των
εκπομπών κατά 55% μέχρι το 2030.
Περιορισμός των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
Η ΕΕ έχει θέση σε εφαρμογή διάφορα είδη μηχανισμών, ανάλογα με τον κάθε
τομέα.
Για τον περιορισμό των εκπομπών προερχόμενων από τους σταθμούς
ηλεκτροπαραγωγής και τη βιομηχανία, η ΕΕ έχει δημιουργήσει την πρώτη
μεγάλη αγορά άνθρακα μέσω του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών
Αερίων (ETS). Βάσει του συστήματος αυτού, που καλύπτει το 40% του
συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ, οι εταιρείες πρέπει
να αγοράζουν άδειες εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα ώστε να
ανταμείβονται οι εταιρίες που μειώνουν την εξάρτησή τους από τον
άνθρακα.
Σε άλλους τομείς, ο περιορισμός των εκπομπών αναμένεται να επιτευχθεί
μέσω συμφωνημένων εθνικών στόχων που υπολογίζονται βάσει του κατά
κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των χωρών.
Όσον αφορά τις οδικές μεταφορές, στις αρχές του 2019, το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του
άνθρακα κατά 37,5% για τα νέα αυτοκίνητα, 31% για τα ημιφορτηγά και 30%
για τα νέα φορτηγά έως το 2030.
Ο τομέας των θαλάσσιων μεταφορών παραμένει ο μοναδικός χωρίς
συγκεκριμένες ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για την μείωση εκπομπών αερίων του
θερμοκηπίου. Τον Σεπτέμβριο του 2020, οι ευρωβουλευτές ψήφισαν να
συμπεριληφθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των πλοίων στο σύστημα
εμπορίας εκπομπών της ΕΕ από το 2022, ζητώντας οι ναυτιλιακές εταιρείες
να μειώσουν τις ετήσιες μέσες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά
μονάδα, για όλα τα πλοία τους, κατά 40% μέχρι το 2030.
Η ΕΕ θέλει, επίσης, να χρησιμοποιήσει την δυνατότητα απορρόφησης των
δασών για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος. To 2017, οι
ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της πρόληψης των εκπομπών που προκαλούνται
από την αποδάσωση και την μεταβολή της χρήσης γης (LULUCF).
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει τη δημιουργία
ενός μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ) που θα ενθαρρύνει
την απαλλαγή των επιχειρήσεων (εντός και εκτός ΕΕ) από τις ανθρακούχες
εκπομπές μέσω της επιβολής εισφορών άνθρακα σε εισαγωγές ορισμένων
προϊόντων που προέρχονται από τρίτες χώρες με λιγότερο φιλόδοξους
στόχους για το κλίμα. Στόχος είναι η πρόληψη “διαρροών άνθρακα”, δηλαδή
της μετατόπισης της παραγωγής των ρυπογόνων βιομηχανιών εκτός της ΕΕ για
την αποφυγή συμμόρφωσης σε αυστηρότερα πρότυπα.
Αντιμετώπιση της ενεργειακής πρόκλησης
Η ΕΕ αντιμετωπίζει την κλιματική αλλαγή και μέσω της ευρωπαϊκής
πολιτικής για καθαρή ενέργεια, που υιοθετήθηκε από το Κοινοβούλιο το
2018. Στόχος της είναι να αυξηθεί το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας
που καταναλώνεται στο 32% μέχρι το 2030 και να δοθεί στους ίδιους τους
ανθρώπους η δυνατότητα παραγωγής πράσινης ενέργειας.
Επιπλέον, η ΕΕ επιθυμεί τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στο
32.5% μέχρι το 2030 και έχει ήδη θεσπίσει νομοθεσία σχετικά με τις
συσκευές σε κτίρια και νοικοκυριά.
Οι στόχοι τόσο για το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσο και
για την ενεργειακή αποδοτικότητα θα επανεξεταστούν στο πλαίσιο της
Πράσινης Συμφωνίας.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, είναι ένας χάρτης πορείας για να γίνει η
Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Ένας από τους στόχους της είναι η
θέσπιση νομικού πλαισίου για το κλίμα – ο νόμος της ΕΕ για το κλίμα, ο
οποίος θα καταστεί νομικά δεσμευτικός για όλα τα κράτη μέλη μέσα στο
2021.
Η νομοθεσία που θα βοηθήσει την Ευρώπη να εκπληρώσει τους στόχους της
Πράσινης Συμφωνίας αναφέρεται στο πακέτο “Fit for 55” που παρουσίασε η
Επιτροπή τον Ιούλιο του 2021. Το εν λόγω πακέτο θα περιλαμβάνει την
αναθεώρηση της νομοθεσίας για την ενεργειακή αποδοτικότητα, τις
ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών
(ΣΕΔΕ), τον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα και τις εκπομπές
διοξειδίου του άνθρακα για τα νέα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά
εμπορικά οχήματα.
Η χρηματοδότηση της ΕΕ για το κλίμα
Για να χρηματοδοτήσει την Πράσινη Συμφωνία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή
παρουσίασε, τον Ιανουάριο του 2020, το επενδυτικό σχέδιο “Βιώσιμη
Ευρώπη”, το οποίο στοχεύει να προσελκύσει δημόσιες και ιδιωτικές
επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία.
Στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου, ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης έχει
σχεδιαστεί για να υποστηρίξει τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο
από τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία, όπως είναι οι περιοχές που
εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την εξόρυξη άνθρακα.
Η ΕΕ έχει, επίσης, καθιερώσει ένα κοινό σύστημα ταξινόμησης των πράσινων
ή βιώσιμων δραστηριοτήτων για να ενθαρρύνει τις επενδύσεις στη βιώσιμη
ανάπτυξη και να αποτρέψει τη χρηματοδότηση έργων που χαρακτηρίζονται ως
“βιώσιμα” ή “πράσινα” ενώ στην πραγματικότητα δεν πληρούν βασικά
περιβαλλοντικά πρότυπα
Στα πλαίσια του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο
2021-2027, η ΕΕ θα διασφαλίσει ότι τα κονδύλια για τη γεωργία και οι
πόροι του προγράμματος “Ορίζων Ευρώπη”, LIFE, του προγράμματος
περιβαλλοντικής δράσης, του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης αλλά και του
Περιφερειακού Ταμείου και του Ταμείου Συνοχής συνοχής θα διατεθούν σε
έργα που συνάδουν με τους φιλόδοξους κλιματικούς της στόχους.
Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
