Γαβρά Κιλκίς – Δυο Σουηδοί κοινωνιολόγοι γράφουν για την ιστορία ενός χωριού που τρεις φορές ερήμωσε και τρεις φορές «αναστήθηκε»

του Bill Siscoglou

Όταν δυο φιλέλληνες Σουηδοί κοινωνιολόγοι ερευνούν και καταγράφουν τις ζωές των κατοίκων ενός μικρού και άσημου χωριού στη βόρεια Ελλάδα που έφυγαν μετανάστες στη Σουηδία, τότε το αποτέλεσμα αυτής της ενδιαφέρουσας συλλογικής δουλειάς προσφέρει στους αναγνώστες μια ευκαιρία να διατρέξουν όλες τις μεγάλες αναταράξεις του 20ού αιώνα.

Ο λόγος για τη Γάβρα, ένα μικρό χωριό στο νομό Κιλκίς, που τρεις φορές ερήμωσε και άδειασε και τρεις φορές αναστήθηκε.

Οι δυο Σουηδοί συγγραφείς Τόμας Τομέλ (Thomas Tomell) και Γκούναρ Ουλόφσον (Gunnar Olofsson) μέσα από συνεντεύξεις που πήραν από τους κατοίκους του χωριού που μετανάστευσαν στη Σουηδία και μετά από πολύχρονη ερευνητική δουλειά που ξεκίνησε το 1970, παρουσίασαν ένα εξαιρετικό βιβλίο που πρόσφατα μεταφράστηκε στα ελληνικά και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ με τίτλο: «Γάβρα: Η ιστορία ενός ελληνικού χωριού και των κατοίκων του».

Το βιβλίο, αναφέρεται στο μικρό χωριό Γάβρα και τους κατοίκους της, που οι περισσότεροι το εγκατέλειψαν τη δεκαετία του ’60 προς αναζήτησης μιας καλύτερης τύχης. Πολλοί από αυτούς πήγαν στη Σουηδία, άλλοι έμειναν στη Θεσσαλονίκη και κάποιοι λίγοι έφτασαν στη Γερμανία. Φιλοδοξία των συγγραφέων ήταν να αναλύσουν τις εμπειρίες αυτών των Ελλήνων μεταναστών χρησιμοποιώντας τις ιστορίες της ζωής τους. Προσπάθησαν να κατανοήσουν τη ζωή των Γαβριωτών, τόσο ως αποδήμων όσο και ως μεταναστών, με τη βοήθεια των αναμνήσεων και των διηγήσεών τους, καταγράφοντας και αναδημιουργώντας τα γεγονότα μέσα στο ιστορικό τους πλαίσιο στη διάρκεια ενενήντα χρόνων (1920 – 2000).

Ο αναμορφωτής του Σουηδικού Σπιτιού

Η επιλογή της Καβάλας για να παρουσιαστεί επίσημα η πρώτη ελληνική έκδοση του βιβλίου σε μια εκδήλωση που διοργάνωσαν η Δημοτική Βιβλιοθήκη «Βασίλης Βασιλικός» και το Σουηδικό Σπίτι Καβάλας (παράρτημα του Σουηδικού Ινστιτούτου Αθηνών) δεν ήταν τυχαία. Ο ένα εκ των δυο συγγραφέων ο Τόμας Τομέλ (ο Θωμάς όπως των γνωρίζουν χρόνια τώρα οι περισσότεροι κάτοικοι της Καβάλας) αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο για το Σουηδικό Σπίτι. Διετέλεσε διευθυντής του για 26 χρόνια συμβάλλοντας καθοριστικά στην εκ βάθρων αναμόρφωσή του προσφέροντας σημαντικό έργο και υπηρεσίες.

Χάρη σε αυτό το εντυπωσιακό κτίσμα, απομεινάρι του Σουηδικού μονοπωλίου καπνού, κατασκευασμένο στις αρχές του 20ου αιώνα, με τις αυστηρές αρχιτεκτονικές γραμμές του, χτισμένο πάνω σε ένα λόφο της πόλης που προσφέρει άπλετη θέα στη θάλασσα, η πόλη της Καβάλας εξακολουθεί ν’ αποτελεί σημείο αναφοράς και έμπνευσης για πάρα πολλούς Σουηδούς καλλιτέχνες. Κάθε χρόνο δεκάδες καλλιτέχνες επισκέπτονται την Καβάλα για να εργαστούν και φιλοξενούνται σ’ ένα χώρο γεμάτο αναμνήσεις, που διακρίνεται από λιτή πολυτέλεια, λούζεται στο φως του ήλιου, διαθέτοντας έναν μοναδικής ομορφιάς κήπο με δεκάδες λουλούδια, οπωροφόρα δέντρα, καλλωπιστικά φυτά, ακόμα και μια ξεχωριστή ποικιλία αμπέλου.

Φιλέλληνες και υπέρμαχοι της δημοκρατίας

Τρεις άνθρωποι που συνδέονται με τον Τόμας Τομέλ, ο οικονομολόγος και καθηγητής Αξέλ Σωτήρης Βαλντέν, ο λογοτέχνης και δικηγόρος Κοσμάς Χαρπαντίδης και ο ηθοποιός Κώστας Καστανάς, μίλησαν για το βιβλίο που συνέγραψε μαζί με τον Γκούναρ Ουλόφσον, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα τη ζωή ενός ανθρώπου που όχι μόνο αγάπησε την Ελλάδα ως δεύτερη πατρίδα του, αλλά συμμετείχε ενεργά και στον αντιδικτατορικό αγώνα ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών.

Ο καθηγητής Αξέλ Σωτήρης Βαλντέν αναφερόμενος στους δυο συγγραφείς υπογράμμισε: «τον Gunnar Olofsson στη Σουηδία δε θα χρειαζόταν να τον συστήσω. Γνωστός στη χώρα κοινωνιολόγος, με πλούσιο έργο που ξεκινάει τη δεκαετία του ’60 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, ομότιμος πλέον καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Växjö. Ήταν στη συντακτική επιτροπή (και ένας εκ των ιδρυτών) του περιοδικού Zenit που άφησε εποχή στη σουηδική αριστερά…».

«Ο Thomas Thomell», συνεχίζει ο καθηγητής Βαλντέν, «κατέχει πρωτεύουσα θέση ανάμεσα στα σύγχρονα πρόσωπα που συνδέουν τη Σουηδία και την Ελλάδα. Δεν θα τον έλεγες «φιλέλληνα», γιατί η σχέση του με την Ελλάδα είναι πολύ στενότερη από αυτήν ενός ξένου που την αγαπά. Η σχέση του με την Ελλάδα ξεκινά από τα μέσα της δεκαετίας του ’60, όταν εργάστηκε εδώ με μια ανθρωπιστική οργάνωση και έμαθε ελληνικά. Υπήρξε κεντρικό πρόσωπο στο κίνημα αλληλεγγύης προς τη δημοκρατική Ελλάδα στη διάρκεια της δικτατορίας».

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο βιβλίο των δυο Σουηδών συγγραφέων στα θέματα ξενοφοβίας και ρατσισμού που αντιμετώπισαν οι μετανάστες στη Σουηδία. Ο κ. Σωτήρης Βαλντέν υπογράμμισε στην ομιλία του ότι «οι αφηγήσεις των Γαβριωτών δε μαρτυρούν για έντονα βιώματα ρατσισμού και ξενοφοβίας. Μπορεί κανείς να υποθέσει πως αυτό οφείλεται στο πραγματικό γεγονός ότι η θέση των μεταναστών ήταν καλύτερη και η ξενοφοβία λιγότερο έντονη στη Σουηδία από ό,τι σε άλλες χώρες, όπως π.χ. στη Δυτική Γερμανία, και πως μάλιστα στη Σουηδία η συμπεριφορά προς Ευρωπαίους μετανάστες ήταν καλύτερη από ό,τι πιο πρόσφατα προς Άραβες, Αφρικανούς κλπ. Ίσως όμως οι αφηγήσεις αυτές των Ελλήνων να σχετίζονται και με το γεγονός πως, αν δεν ενσωματώθηκαν, πάντως συνυπήρχαν πιο εύκολα από άλλες εθνότητες στη σουηδική κοινωνία και με τις αξίες της και αξιολογούν με κάποια επιείκεια τα βιώματα ρατσισμού και ξενοφοβίας».


Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ