Νησιά στην Άκρη

Επιμέλεια Λ.Ν.

Η σειρά ντοκιμαντέρ «Νησιά στην Άκρη» είναι μια ιδιαίτερη τηλεοπτική παραγωγή η οποία μας ταξιδεύει σε ελληνικές περιοχές όπου μικρές ελληνικές κοινωνίες ανθρώπων κρατούν γερά τον πολιτισμό μας, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα μας σε μια καθημερινή μάχη επιβίωσης. Κύριο χαρακτηριστικό το χαμόγελο αυτών των ανθρώπων όπως αποτυπώνεται στην κάμερα της εκπομπής. Οι σκηνοθέτες Γιώργος Σαβόγλου & Διονυσία Κοπανά μας ταξιδεύουν στην συνέντευξη σε αυτόν τον υπέροχο κόσμο.

Τι θα δει το τηλεοπτικό κοινό μέσα από αυτή τη σειρά ντοκιμαντέρ;

Διονυσία Κοπανά: Τα «Νησιά στην Άκρη» είναι μια σειρά ντοκιμαντέρ που αφουγκράζεται  και κοιτάζει με την αρχαιοελληνική έννοια της λέξης «οίδα», βλέπω καλά, παρατηρώ, την ζωή μικρών νησιωτικών τόπων και των ανθρώπων τους. Δεν πρόκειται για μια τουριστική ταξιδιωτική εκπομπή. Εξάλλου στην τηλεόραση υπάρχουν ήδη αρκετές καλές  εκπομπές του είδους. Εδώ σε αυτή τη σειρά κοιτάζουμε τις μικρές στιγμές της καθημερινότητας των ανθρώπων που ζουν στα μικρά αυτά εύθραυστα σύμπαντα αυτών των μικρών νησιών. Στεκόμαστε με το φακό μας μπροστά σε αυτούς τους ανθρώπους με θαυμασμό και ταπεινότητα. Αλλά και με μίαν αγωνία. Να μπορέσουμε να συνδεθούμε μαζί τους και να αναδείξουμε τη δική τους αλήθεια. Να τους δώσουμε τόπο να είναι οι εαυτοί τους.

Όλοι γνωρίζουμε τα νησιά μέσα από καλοκαιρινές διακοπές, παραλίες, μυρωδιά αντηλιακού, ξεγνοιασιά καλοκαιρινής ραστώνης. Τα νησιά το καλοκαίρι που οι τουρίστες τρέχουν να καταναλώσουν μανιωδώς τον ήλιο και το απέραντο γαλάζιο. Η σειρά αυτών των μικρών ντοκιμαντέρ δεν μένει στις  τουριστικές ατραξιόν και τα θαλάσσια σπορ. Δεν  έχουμε αυτή την οπτική απέναντι σε αυτούς τους τόπους. Για αυτό και ο χρόνος κινηματογράφησης δεν ήταν το καλοκαίρι, αν εξαιρέσουμε το ακατοίκητο νησί της Σάριας, δίπλα στην Κάρπαθο. Η σειρά βλέπει  πως είναι η ζωή των ανθρώπων σε κανονικές συνθήκες, στην κανονική ροή με τις όποιες δυσκολίες, τις μικρές χαρές και την ρουτίνα της καθημερινότητας.

Επομένως μέσα από μια κινηματογραφική ματιά, βλέπουμε τα βιώματα των ανθρώπων, τις ιστορίες τους, το παρελθόν τους, το παρόν τους σε αυτούς τους απομακρυσμένους τόπους μέσα στην Ελλάδα μας;

Γιώργος Σαβόγλου: Πράγματι είναι μια προσπάθεια να αποτυπώσουμε τις μικρές ιστορίες των ανθρώπων στους μικρούς τους τόπους. Μέσα από τον κινηματογραφικό φακό επιθυμούμε να δώσουμε την αίσθηση, το άρωμα θα έλεγα των τόπων και των κατοίκων τους, Και να σκιαγραφήσουμε με αδρές γραμμές πορτραίτα των ανθρώπων στην καθημερινότητά και στην απλότητα της ζωής. Να νοιώσουμε την ιστορικότητα επίσης αυτών των μικρών μεν αλλά τόσο σημαντικών τόπων. Αυτά τα νησιά κινδυνεύουν να ερημώσουν, κινδυνεύουν να χαθούν. Για αυτό το λόγο θέλουμε να περισώσουμε εικόνες ήχους και ιστορίες από το παρελθόν και το σήμερα αυτών των ευθραύστων τόπων, να τους αναδείξουμε και να τους φέρουμε πιο κοντά στο ευρύ κοινό.

Πόσο εύκολα όλοι εμείς μπορούμε να κατανοήσουμε ένα τόσο διαφορετικό κόσμο, μερικών ανθρώπων σε μιας μικρή σε έκταση στεριά που περιβάλλεται από θάλασσα;

Διονυσία Κοπανά: Είναι και δεν είναι ένας διαφορετικός κόσμος. Όλοι έχουμε εικόνα από τη ζωή στα χωριά μας, ή αν δεν έχουμε χωριά, ξέρουμε από τα χωριά των φίλων μας. Όλοι με το έναν ή τον άλλο τρόπο έχουμε μια εικόνα της ζωής μακριά από το κέντρο. Το ζήτημα είναι τι επιθυμούμε να καταλάβουμε και τι όχι. Με τι επιθυμούμε να συνδεθούμε και με τι όχι. Που θέλουμε να καθρεφτιστούμε. Σε τι βρισκόμαστε κοντά ή μακριά, από άποψη τρόπου ζωής εννοώ. Για να κατανοήσουμε οτιδήποτε στη ζωή απαιτεί χρόνο και διάθεση, ανοιχτωσιά ψυχική. Έτσι λοιπόν για κάποιους είναι δύσκολο να κατανοήσουν, για κάποιους άλλους όμως που το επιθυμούν είναι εφικτό.

Σε ποιες περιοχές ταξιδέψατε και κάνατε τα γυρίσματα;

Γιώργος Σαβόγλου: Μέχρι σήμερα έχουμε ταξιδέψει σε οκτώ μικρά νησιά. Πήγαμε σε επτά νησιά του Αιγαίου και σε ένα μικρό νησί του Ιωνίου. Στο Μαθράκι, που είναι απέναντι από την Κέρκυρα. Στο Αιγαίο επισκεφτήκαμε την Τέλενδο, ένα τόσο δα νησί δυτικά της Καλύμνου, δεκαοκτώ μίλια από την Τουρκία. Στην Ψέριμο, ανάμεσα στην Κάλυμνο, την Κω και τα Ίμια. Τους Αρκιούς, που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τις τουρκικές ακτές και κοντά στην Πάτμο. Πήγαμε στα Ψαρά  που βρίσκονται βόρεια της Χίου, στον Αη Στράτη. Φτάσαμε στην Σαρία που είναι ακατοίκητο πια νησί Βόρεια της Καρπάθου. Και τέλος στην μικρή  Θύμαινα δίπλα από τους Φούρνους.

Τι σας έκανε περισσότερο εντύπωση;

Διονυσία Κοπανά: Αυτές οι μικρές κουκίδες στεριάς, ριγμένες κατά μεσής της θάλασσας είναι μικρά σύμπαντα. Πολυποίκιλα σύμπαντα που εμπεριέχουν το όλον. Κάποτε είχαν αυτόνομη οικονομική ζωή  και είχαν πολλούς κατοίκους. Σήμερα δεν είναι έτσι. Σήμερα αυτά τα νησιά κινδυνεύουν να ερημώσουν. Παρόλα αυτά, κάποιοι  επιμένουν να ζουν εκεί και να αντιμετωπίζουν τις όποιες δυσκολίες. Αυτή η επιμονή, η απαντοχή, η έλλειψη φόβου στους ανθρώπους αυτούς με κάνει να τους κοιτώ με θαυμασμό. Το γεγονός ότι πολλά από αυτά τα νησιά δεν έχουν καν  γιατρό και όμως  ζουν εκεί συμφιλιωμένοι με τις δυσκολίες της ζωής και την εύθραυστη διάστασή της  με εντυπωσιάζει.

Τα τοπία οι εικόνες που είδατε οι άνθρωποι με τους οποίους μιλήσατε τι συναισθήματα σας έβγαλαν;

Γιώργος Σαβόγλου: Οι άνθρωποι και οι τόποι των νησιών γεννάνε τόσα πολλά συναισθήματα. Θαυμασμός, σεβασμός. Ένα αίσθημα πληρότητας μα και ταυτόχρονα μια αίσθηση ότι πάντα μας λείπει κάτι, κάτι μας ξεφεύγει εμάς των ανθρώπων της πόλης, των γρήγορων ρυθμών και των μεγάλων, μας διακατέχει κάθε φορά που προσπαθούμε να καταλάβουμε τους άλλους ρυθμούς ,τους άλλους τόπους. Κάθε φορά που επιχειρούμε σαν ταξιδευτές να γνωρίσουμε σε βάθος τους ανθρώπους και τους τόπους, γνωρίζουμε λίγο παραπάνω και τον ίδιο μας τον εαυτό.

Η ιδέα πως γεννήθηκε για τη συγκεκριμένη τηλεοπτική παραγωγή;

Διονυσία Κοπανά: Και εγώ και ο Γιώργος καταγόμαστε από μικρούς τόπους. Ο Γιώργος μάλιστα κατάγεται από τη Σύρο με έντονο μάλιστα το αποτύπωμά της νησιωτικής ταυτότητας και σκέψης.  Η αρχική ιδέα για την αποτύπωση της ζωής στα μικρά νησιά ξεκίνησε αρκετό καιρό πριν. Πολλές φορές μέσα από τις συζητήσεις και τις δημιουργικές μας κουβέντες μας έβγαινε μια ανάγκη φυγής τολμώ να πω. Μια ανάγκη απόδρασης από τους ρυθμούς δουλείας μας εδώ. Μια βαθιά επιθυμία για φρέσκο αέρα και αίσθηση ελευθερίας που μας οδήγησε που αλλού; Φυσικά στα μικρά νησιά και μάλιστα στα μικρά μακρινά νησιά. Μια βαθιά ανάγκη να γνωρίσουμε και να συνδεθούμε  με αυτούς τους μακρινούς ευθραύστους τόπους, μας οδήγησε να γίνουμε ταξιδευτές, περιηγητές θα έλεγα. Αυτοί οι μακρινοί τόποι λοιπόν στους οποίους  αναπνέει ακόμα ένας άλλος ρυθμός ζωής βρίσκονται σε κίνδυνο. Εκεί οι άνθρωποι είναι λιγοστοί  και πάντα υπάρχει ένας  φόβος να ερημώσουν. Η σκέψη αυτή μας οδήγησε να θέλουμε να ταξιδέψουμε εκεί και να συλλέξουμε τις μνήμες του παρελθόντος, να σταθούμε μπροστά  ζωή σήμερα  και να ανιχνεύσουμε όσο μας είναι δυνατόν το τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον.

Τα “Νησιά στην Άκρη” προβάλλονται κάθε Τετάρτη στις 19:30 από την ΕΡΤ 3.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ