Ο Υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κωνσταντίνος Κυρανάκης μιλάει στο SPEAKNEWS για την υψηλή ταχύτητα με την οποία προχωράει ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ελληνικής πολιτείας, για τα νέα «εργαλεία» που εντάσσονται καθημερινά προς εξυπηρέτηση των πολιτών όπως το gov.gr wallet, για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και την κυβερνοασφάλεια, και βεβεαίως για την τεχνητή νοημοσύνη που αποτελεί την νέα μεγάλη πρόκληση για όλες τις κυβερνήσεις παγκοσμίως.
Κύριε Κυρανάκη, σε τι ποσοστό έχει ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, και ποιες είναι οι επόμενες υπηρεσίες που αναμένεται να ενταχθούν στο gov.gr;
Ήδη κινούμαστε με πολύ υψηλή ταχύτητα καθώς οι νέες υπηρεσίες που προστίθενται και προσφέρονται ψηφιακά έχουν ξεπεράσει την μία ανά ημέρα. Μόλις το 2023 είχαμε 1.45 δισεκατομμύρια ψηφιακές συναλλαγές πολιτών με το ελληνικό δημόσιο, 200 εκατομμύρια περισσότερες από το 2022, η τάση λοιπόν, είναι εμφανώς αυξητική. Με αυτό ως δεδομένο, βρισκόμαστε σε μια πορεία να αλλάξουμε τη φιλοσοφία στις διαδικασίες του κράτους.
Σκοπός είναι να σταματήσουμε να ανταλλάσουμε έγγραφα, αλλά να αξιοποιούμε υποδομές και δεδομένα που ήδη διαθέτουμε, για να μειώσουμε τη γραφειοκρατία και τα βήματα που χρειάζεται να κάνουν οι πολίτες με τη λεγόμενη διαλειτουργικότητα. Με το νέο gov.gr wallet ο πολίτης θα μπορεί να εξουσιοδοτεί την αυτόματη χρήση των στοιχείων του. Δεν θα χρειάζεται ούτε να εκδίδουμε, ούτε να διακινούμε έγγραφα ή ψηφιακά αρχεία από το δημόσιο, για το δημόσιο.
Το μόνο που θα απαιτείται από τους πολίτες θα είναι να δίνουν την έγκρισή τους, ώστε η κάθε υπηρεσία ή φορέας να έχει πρόσβαση σε συγκεκριμένα στοιχεία που ζητούνται τη δεδομένη χρονική στιγμή, προκειμένου να ολοκληρωθεί η απαιτούμενη διαδικασία. Πετυχαίνουμε έτσι έναν διττό στόχο: μειώνουμε τη γραφειοκρατία με απλές λύσεις και παράλληλα εξασφαλίζουμε καλύτερο έλεγχο των προσωπικών μάς δεδομένων.
Η τεχνητή νοημοσύνη πότε είναι «ευλογία» για τους πολίτες και πότε είναι απειλή;
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα εργαλείο και όπως όλα τα εργαλεία εξαρτάται το αν είναι ευλογία ή απειλή από το πώς τα χρησιμοποιούμε. Αν πάρουμε για παράδειγμα το Gov AI που δημιουργήσαμε για το gov.gr, έχει ήδη πραγματοποιήσει περισσότερους από 600.000 διαλόγους που έχουν βοηθήσει ουσιαστικά τους πολίτες να λάβουν απαντήσεις για διαδικασίες του δημοσίου χωρίς να χρειαστεί να περιμένουν σε καμία ουρά ή να καλέσουν σε κάποια δημόσια υπηρεσία.
Όσον αφορά το κομμάτι της απειλής, σαφώς και αναγνωρίζουμε τους κινδύνους που ενέχουν αυτά τα συστήματα. Πρόσφατα και με αφορμή τον νόμο του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τα digital services που ψηφίστηκε στη Βουλή, προσπάθησα να αναδείξω αυτόν τον κίνδυνο με ένα βίντεο στο οποίο “μιλάω” εγώ, αλλά στην πραγματικότητα έχει φτιαχτεί εξ ολοκλήρου με AΙ.
Με αυτόν τον νόμο δίνουμε στους πολίτες τα εργαλεία που χρειάζονται για να μπορούν να αντιμετωπίσουν περιστατικά όπου η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναντίον τους, κάτι που ειδικά σε μια χρονιά εκλογών είναι πολύ κρίσιμο, το να είμαστε δηλαδή σε θέση να ξεχωρίσουμε το ψέμα από την πραγματικότητα.
Τι απαντάτε στην κριτική για “ψηφιακή γραφειοκρατία”;
Είναι μια κριτική που μας ασκείται συχνά πως σε ορισμένους τομείς ή υπηρεσίες του κράτους η γραφειοκρατία “ψηφιοποιήθηκε” και δεν εξαλείφθηκε. Δεν είναι όμως έτσι. Για κάθε διαδικασία που ψηφιοποιείται υπάρχουν και γραφειοκρατικά βήματα που καταργούνται. Όπως για παράδειγμα στον τομέα των μεταβιβάσεων ακινήτων. Με τον Ψηφιακό Φάκελο Μεταβίβασης καταργήσαμε την υποχρέωση καταβολής πιστοποιητικού ΤΑΠ, την κατάρτιση κτηματολογικού διαγράμματος (ΑΚΔ), ενώ καταργήθηκε και η υποχρεωτική φυσική παρουσία των συμβαλλόμενων στα Κτηματολογικά Γραφεία. Είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα όπου μειώσαμε τη γραφειοκρατία και τα βήματα που χρειάζεται να κάνουν οι πολίτες.
Χρειάζεται “εκπαίδευση¨ η ελληνική κοινωνία, ή τμήματά της, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ψηφιακής διακυβέρνησης;
Κάνοντας μια αναδρομή στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, στις αρχές του 2020, όταν η κυβέρνηση είχε μόλις δημιουργήσει το gov.gr που ξέρουμε σήμερα, θα δούμε πως έχουμε κάνει άλματα στην ψηφιακή κουλτούρα μας ως χώρα. Βλέπουμε μια εντυπωσιακή αλλαγή στον τρόπο που οι πολίτες και το κράτος συναλλάσσονται καθημερινά, επομένως θεωρώ ότι η πλειονότητα των πολιτών έχει τα εφόδια που χρειάζεται για να λειτουργήσει σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.
Αν πάρουμε για παράδειγμα το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού κατά της Covid-19, όπου υπήρχε ένας τεράστιος όγκος αιτημάτων, αλλα και μια επιτακτική ανάγκη το πρόγραμμα να ολοκληρωθεί επιτυχώς και εγκαίρως, θα δούμε ένα καλό “case study”. Εκείνη την περίοδο λοιπόν όσοι γνώριζαν να χειρίζονται ψηφιακά συστήματα μπορούσαν εύκολα και γρήγορα να κλείσουν ραντεβού τον εμβολιασμό τους, ακόμη κι από το κινητό τους. Οι συμπολίτες μας που δεν είχαν τις γνώσεις ή τη δυνατότητα να κλείσουν το ραντεβού τους ψηφιακά, μπορούσαν να μεταβούν σε ένα φαρμακείο και μέσω μιας πολύ απλής διαδικασίας να κλείσουν και αυτοί το ραντεβού τους.
Βλέπουμε λοιπόν πως όταν δημιουργούμε συστήματα με στόχο την εξυπηρέτηση των πολιτών, καταφέρνουμε την επιτάχυνση των διαδικασιών και τη μείωση των περιττών γραφειοκρατικών βημάτων, χωρίς να αποκλείουμε κανέναν συμπολίτη μας από τις υπηρεσίες του κράτους. Μάλιστα, το σύστημα αυτό αποτέλεσε παγκόσμιο πρότυπο και στη συνέχεια βασίστηκαν σε αυτό πολλές χώρες ανά τον κόσμο.
Ποιες είναι οι δικλείδες ασφαλείας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών;
Αυτό που οφείλουμε να υπογραμμίσουμε, και είναι πολύ εύκολο μερικές φορές να παραλείψουμε, είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα δεδομένα των πολιτών είναι η ύπαρξη τους σε φυσική-έγχαρτη μορφή. Αν πάρουμε για παράδειγμα το Κτηματολόγιο, είναι πολύ πιο εύκολο κάποιος κακόβουλος να μπει σε ένα Κτηματολογικό Γραφείο, να πάει σε έναν τόμο και να βγάλει μια φωτογραφία ή να σκίσει μια σελίδα από το αρχείο που βρίσκεται σε απλούς τόμους. Επομένως ένα μεγάλο βήμα προς την προστασία των δεδομένων των πολιτών είναι η ψηφιοποίηση τους.
Μαζί με τον Υπουργό Δημήτρη Παπαστεργίου με πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία αναβαθμίσαμε τα κριτήρια με βάσει τα οποία χρειάζεται να λειτουργεί ο πολύ κρίσιμος τομέας της κυβερνοασφάλειας, για να προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα. Διότι, όσο αυξάνεται η χρήση της τεχνολογίας, είναι απόλυτα φυσικό και επόμενο, να αυξάνονται οι απειλές και οι κίνδυνοι εκεί που υπάρχει η οικονομική δραστηριότητα, η διακίνηση προσωπικών δεδομένων. Υπάρχουν 2.000 κρίσιμες υποδομές της χώρας όπως τράπεζες, τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι, δημόσιοι φορείς, οι οποίοι δεν ανήκουν στον στενό πυρήνα της εθνικής ασφάλειας, αλλά οφείλουν, μιας και επεξεργάζονται και κάνουν διακίνηση προσωπικών δεδομένων, να λειτουργούν με πολύ αυστηρά κριτήρια κυβερνοασφάλειας.
Ποιοι είναι οι βασικοί κίνδυνοι σε επίπεδο Κυβερνοασφάλειας που έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως κράτος αλλά και ευρωπαϊκά;
Ο Υπουργός και εγώ από την πρώτη στιγμή αναγνωρίσαμε τη σημασία της κυβερνοασφάλειας στα πληροφοριακά συστήματα του δημοσίου. Για αυτό ψηφίστηκε πρόσφατα και ο νόμος για τη σύσταση της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας. Η Αρχή αυτή θα εποπτεύει φορείς του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα που κατέχουν και επεξεργάζονται μεγάλους όγκους δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Με βάση αυτό προχωράμε και στη δημιουργία του G-Cloud, του κυβερνητικού cloud δηλαδή, όπου θα αποθηκεύονται όλα τα δεδομένα του ελληνικου δημοσίου.
Στόχος της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας είναι να προστατεύει τη χρήση της τεχνολογίας, να μην αφήνει περιθώρια σε εγκληματικές ομάδες, σε κυβερνήσεις, σε ξένες κρατικές ιδιωτικές οντότητες να έχουν πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα. Δηλαδή, την ελεύθερη επιλογή των ανθρώπων και των καταναλωτών να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για όποιον σκοπό επιθυμούν χωρίς κίνδυνο. Όλες οι κρίσιμες υποδομές της καθημερινότητάς μας, ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς, θα λειτουργούν επιτέλους κάτω από συγκεκριμένα δεδομένα.
Ποια πιστεύετε ότι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα αυτή τη στιγμή στον τομέα της ψηφιακής τεχνολογίας και καινοτομίας;
Το μεγαλύτερο στοίχημα ολόκληρης της παγκόσμιας κοινότητας και φυσικά και των Κυβερνήσεων, είναι η σωστή αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Σε αυτό το κομμάτι η Ελλάδα τα πηγαίνει περίφημα και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Είμαστε από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως που αξιοποιήσαμε Generative AI στο δημόσιο και αυτό αναγνωρίστηκε από Τεχνολογικούς Κολοσσούς, όπως για παράδειγμα η T-Mobile.
Από εκεί και πέρα, το μεγαλύτερο εμπόδιο που πρέπει να προσπεράσουμε είναι αυτό της έλλειψης υποδομής, τόσο σε υπολογιστική δύναμη, όσο και σε data centers. Και σε αυτό τον τομέα παρόλα αυτά, προχωράμε με γοργούς ρυθμούς, τόσο με ιδιωτικές επενδύσεις από εταιρείες κολοσσούς όπως είναι η Google, η Microsoft και η Amazon, όσο και με την ανάπτυξη κρατικών υποδομών όπως ο υπερυπολογιστής Δαίδαλος που κατασκευάζεται αυτή τη στιγμή, ο οποίος θα μπορεί να κάνει 60 τρισεκατομμύρια πράξεις το δευτερόλεπτο. Αυτό είναι το βασικότερο, να γνωρίζουμε τα αδύνατα σημεία που έχουμε και να δουλεύουμε σκληρά και εντατικά ώστε να τα βελτιώσουμε.
Διαβάσαμε πρόσφατα την αναφορά σας για ψηφιοποίηση στην ελληνική ναυτιλία, τι αλλαγές να περιμένουμε;
Σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας προχωράμε στην ψηφιοποίηση του Νηολογίου. Μιας σύνθετης μέχρι σήμερα διαδικασίας που δεν αρμόζει στο διεθνές προφίλ και κύρος της Ελληνικής Ναυτιλίας. Η χώρα μας έχει μεγάλη παράδοση στη ναυτοσύνη, καθώς όπως γνωρίζετε ο μεγαλύτερος εμπορικός στόλος πλοίων είναι ελληνόκτητος και συμβάλει σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό τόσο στην οικονομία της Ελλάδας, όσο και στην εικόνα της στο εξωτερικό.
Στόχος μας είναι κάθε διαδικασία που έχει να κάνει με πλοία που βρίσκονται υπό ελληνική σημαία να μπορεί να γίνει ψηφιακά. Μια τέτοια αλλαγή θα συμβάλλει τόσο στην αποδοτικότητα των εργασιών των ναυτιλιακών εταιρειών, που δεν θα χρειάζεται να αξιοποιούν ένα μεγάλο μέρος των πόρων τους στην αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, όσο και στην εξωστρέφεια της χώρας σε πολυεθνικές εταιρείες που θα έχουν ένα παραπάνω κίνητρο να δραστηριοποιηθούν στην χώρα μας χάρη σε ένα απλούστερο πλαίσιο λειτουργίας.
Είναι η Ελλάδα έτοιμη να ανταποκριθεί στις κοσμογονικές αλλαγές που αναμένονται σε πολλούς τομείς, με την εδραίωση της τεχνητής νοημοσύνης;
Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι μια πραγματική επανάσταση, όπως ήταν ο ηλεκτρισμός ή τα πρώτα χρόνια του internet. Για να έχουμε όλοι μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα πρέπει να κατανοήσουμε τι είναι το AI και σε ποια σημεία της καθημερινότητάς μας το χρησιμοποιούμε χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Από την επιλογή των ταινιών στο Netflix και τα φίλτρα στα κοινωνικά δίκτυα μέχρι τη δημιουργία ολόκληρων εκδόσεων με χρήση AI, υπάρχουν αναρίθμητα παραδείγματα που οφείλουμε να κατανοήσουμε αν θέλουμε να έχουμε τεκμηριωμένη άποψη.
Και σίγουρα υπάρχουν δύο πολύ συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων που πρέπει να εκπαιδευτούν και να μάθουν περισσότερα για το AI. Πρώτον, τα μέλη της Βουλής και της κυβέρνησης, οι άνθρωποι που καλούμαστε να νομοθετήσουμε και να οριοθετήσουμε για κάτι τόσο σύνθετο. Να βάλουμε κανόνες που θα έχουν νόημα. Δεύτερον, οι μαθητές στα σχολεία. Να μάθουν οι επόμενες γενιές πώς να χρησιμοποιούν αυτήν την επαναστατική τεχνολογία προς όφελός τους, αλλάζοντας ίσως και το μοντέλο εκπαίδευσης.
Να φύγουμε από την αποστήθιση που δεν προσφέρει τίποτα νοητικά, και να πάμε σε ένα σύστημα που δίνει έμφαση στην κριτική σκέψη. Σε 5 χρόνια από σήμερα, όποιος νέος εργαζόμενος δεν έχει εντάξει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης στο βιογραφικό του, θα αντιμετωπίζεται σαν να μη γνωρίζει word και excel. Οφείλουμε να δώσουμε σήμερα στη νέα γενιά αυτό που θα χρειάζεται αύριο για να φτάσει ψηλά.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο στοίχημα, η μεγαλύτερη μάχη που χρειάστηκε να δώσετε ως σήμερα από τη θέση του Υφυπουργού;
Σίγουρα ήταν το στοίχημα του Ψηφιακού Φακέλου Μεταβίβασης Ακινήτου. Δεσμευτήκαμε από πολύ νωρίς στη θητεία μας ότι από 1/1/2024 θα είναι εφικτή η μεταγραφή ακινήτου εντός μίας εργάσιμης ημέρας. Ήταν ένα στοίχημα που κερδήθηκε και η πρώτη μεταγραφή με το νέο σύστημα ολοκληρώθηκε στη Θεσσαλονίκη, μέσα σε 14 λεπτά. Χρειάστηκε σκληρή δουλειά, μέρος αυτής ήταν και η νομοθετική αλλαγή που φέραμε για το Κτηματολόγιο.
Ως γνωστόν αντιμετωπίσαμε αρχικά και αντιδράσεις. Η αντιπολίτευση έλεγε τότε στη Βουλή ότι “κάτι τέτοιο είναι απολύτως ανέφικτο”. Εμείς το πετύχαμε και στόχος μας τώρα είναι να διευρύνουμε τις ψηφιακές μεταβιβάσεις, να ψηφιοποιήσουμε όλο το αρχείο των υποθηκοφυλακείων, να βάλουμε τα ακίνητα στο gov.gr wallet αλλά και να ολοκληρωθεί ο ψηφιακός χάρτης κτηματογράφησης. Μέχρι τέλος του 2024 όλες οι διαδικασίες του Κτηματολογίου θα είναι ψηφιακές.
Και το σημαντικότερο όλων είναι ότι πλέον πολιτική ηγεσία, εργαζόμενοι και επαγγελματικές ομάδες είμαστε ευθυγραμμισμένοι σε έναν κοινό στόχο, που δεν είναι άλλος από τη διευκόλυνση της καθημερινότητας του πολίτη.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
