Η καινοτομία χρησιμοποιείται ως όρος ευρύτατα στην εποχή μας ως ιδιαιτέρως σημαντικός για την πρόοδο και την ανάπτυξη και με την υπόνοια ενίοτε ότι αποτελεί πανάκεια στα ποικίλα προβλήματα της εποχής.
Ο ορισμός που υιοθετείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τον όρο καινοτομία είναι: «Η εφαρμοσμένη χρήση της γνώσης με σκοπό α) την παραγωγή νέων ή ουσιαστικά βελτιωμένων προϊόντων ή υπηρεσιών για εισαγωγή στη αγορά, β) την εισαγωγή σε μία επιχείρηση νέων ή βελτιωμένων διαδικασιών».
Ήδη από την αρχαιότητα εμφανίζεται ο όρος καινοτομία τόσο στον Οικονομικό του Ξενοφώντα για να δηλώσει την διάνοιξη ορύγματος για την εύρεση νέου μεταλλεύματος όσο και στους φιλοσόφους Πλάτωνα και Αριστοτέλη με τη σημασία: «εισαγωγή αλλαγής στην καθεστηκυία τάξη» απορρίπτοντας την καινοτομία ως κάτι αρνητικό στον τρόπο της διακυβέρνησης. Αλλά και στους επόμενους αιώνες με μικρές ίσως εξαιρέσεις η λέξη καινοτομία είχε αρνητική σημασία. Η καινοτομία άρχισε να εδραιώνεται ως θετικός όρος, ο οποίος σχετίζεται με την επιστήμη και τη βιομηχανία τον 19ο αιώνα, ταυτιζόμενη με την πορεία της Βιομηχανικής Επανάστασης.
Στον σύγχρονο ορισμό της καινοτομίας γίνεται αναφορά στην γνώση και την εφαρμογή της. Το ερώτημα που δημιουργείται είναι πώς παράγεται η γνώση. Η παραγωγή της γνώσης περνά από τρία στάδια που περιγράφονται παρακάτω: α) Τα «δεδομένα» που είναι αριθμοί, κείμενο ή σήματα που μπορούν να καταγραφούν και να τροφοδοτηθούν σε ένα σύστημα β) Την «πληροφορία» δηλαδή, δεδομένα που αξιολογήθηκαν και συνοδεύονται από μια ερμηνεία που έχει νόημα για τον άνθρωπο γ) Την «γνώση» που είναι συνδυασμός από πληροφορίες, προσαρμόζεται σε παραμέτρους και μπορεί να οδηγήσει στη λήψη απόφασης.
Ο Henry Chesbrough καθηγητής του πανεπιστημίου του Berkeley ήταν ο πρώτος που έκανε αναφορά στον όρο «ανοιχτή καινοτομία». Η καινοτομία δεν είναι αναγκαίο να χρησιμοποιεί γνώση που είναι κρυφή ή πατενταρισμένη. Αντίθετα μπορεί να χρησιμοποιεί γνώση που παράγεται σε ένα ερευνητικό ίδρυμα ή πανεπιστήμιο και διαμοιράζεται ελεύθερα. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερο στην γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της έρευνας, της καινοτόμου σκέψης, της καινοτόμου σχεδίασης από την μία πλευρά και της υλοποίησης του αγαθού (υλικού ή άυλου) και της επιχειρηματικότητας από την άλλη.
Είναι σαφές ότι το πρώτο βήμα για την επίτευξη της καινοτομίας είναι η συλλογή των δεδομένων και η μετατροπή τους σε πληροφορία. Για την επίτευξη της ανοιχτής καινοτομίας σημαντικός παράγοντας είναι η ύπαρξη ανοιχτών δεδομένων. Η φιλοσοφία των ανοιχτών (ελεύθερων) πόρων όπως ανοιχτού λογισμικού, ανοιχτού υλικού, κλπ εμφανίζεται την δεκαετία του ‘90 και υπάρχει πλέον η σχετική κουλτούρα στην επιστημονική και πανεπιστημιακή κοινότητα.
Η ελεύθερη πρόσβαση σε πρωτογενή δεδομένα είναι σαφές ότι μπορεί να οδηγήσει πιο γρήγορα στην επίτευξη της καινοτομίας. Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να πορευθούν τα πανεπιστήμια. Στην παροχή καταρχάς ανεξάρτητων στοιχείων, μετρήσεων και δεδομένων στην κοινότητα, επιχειρηματική ή μη και εν συνεχεία στην διοχέτευση της γνώσης.
Στην σημερινή εποχή με την κρίση της πανδημίας υπάρχουν έντονες αμφισβητήσεις των δεδομένων, των στατιστικών και των στοιχείων που προβάλλονται. Η διαφανής ενημέρωση και η πρόσβαση στα πρωτογενή δεδομένα είναι η καλύτερη απάντηση σε αυτές τις αιτιάσεις. Όσο δε γίνονται γενναίες προσπάθειες προς την κατεύθυνση της παροχής ανοιχτών δεομένων που θα μπορούν να αναλυθούν και να αξιολογηθούν από διαφορετικές ανεξάρτητες ομάδες επιστημόνων οι αμφισβητήσεις θα εξακολουθούν να υφίστανται.
Ενθαρρυντικές κινήσεις εμφανίζονται δειλά στον Ελληνικό χώρο. Έχουν να κάνουν με δεδομένα και μετρήσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον (οικιακούς ανιχνευτές και όργανα μετρήσεων, παροχή online στοιχείων από πανεπιστήμια), με την υγεία (ατομικά όργανα για δοκιμές και μετρήσεις) με την εκπαίδευση (βιβλία ανοιχτής πρόσβαση, πλατφόρμες ασύγχρονης και σύγχρονης τηλεκπαίδευσης). Αλλά και άλλου είδους δεδομένα όπως για παράδειγμα κρατικά έγγραφα μέσω του «Διαύγεια», στατιστικά στοιχεία, αποτελέσματα από οργανισμούς κλπ.
Εμπόδιο στην επίτευξη της καινοτομίας είναι η αποδοχή της. Η ύπαρξη ανοιχτών δεδομένων που θα οδηγήσει στον περιορισμό της διασποράς των ψευδών ειδήσεων (fake news) θα συμβάλει στην εδραίωση της καινοτομίας. Όπως καθετί αρνητικό έτσι και η διασπορά ψευδών ειδήσεων μπορεί να αντιμετωπιστεί με το ίδιο όπλο, την άμεση διοχέτευση των πρωτογενών δεδομένων στο ευρύ κοινό από πολλούς και διαφορετικούς παρόχους, κυρίως πανεπιστήμια, και την απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτά. Το αποτέλεσμα θα είναι να πάψει η παραπληροφόρηση κατά την μετατροπή των δεδομένων σε πληροφορία.
Η αυτοματοποίηση είναι ένα σημαντικό όπλο της τεχνολογίας και συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση. Η συλλογή και επεξεργασία των δεομένων και η online απεικόνισή τους με τρόπο καταληπτό μπορεί να άρει αμφισβητήσεις και να πείσει για την ορθότητα των αποφάσεων που λαμβάνονται και της πολιτικής που ακολουθείται. Ιδίως όταν αντιλαμβάνεται κανείς ότι η αυτοματοποίηση δεν επιδέχεται εξωγενή ανθρώπινη παρέμβαση, η οποία θα μπορούσε να αλλοιώσει τα δεδομένα.
Χρέος των πανεπιστημιακών δασκάλων είναι να γαλουχήσουν τους φοιτητές τους με την ιδέα της διαφάνειας και της αυτοματοποίησης του διαμοιρασμού των δεδομένων. Με την ιδέα της ανεμπόδιστης διασποράς της νέας γνώσης προς όφελος της καινοτομίας. Μόνο έτσι θα επιτευχθεί η έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση που θα διασφαλίσει τη διαφάνεια, θα αμβλύνει τις ανησυχίες και θα εδραιώσει το αίσθημα της ασφάλειας και την ηθική τάξη που τόσο έχει ανάγκη η εποχή μας.
Αυτοματοποιημένη συλλογή και online απεικόνιση περιβαλλοντικών δεδομένων από το Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης του ΔΙΠΑΕ
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
