Γράφει ο Bill Siskoglou
Φώτο: Χρίστος Σιμάτος
Όταν η απλότητα των ανθρώπινων πράξεων μεταμορφώνεται σε μια μεγάλη αρχοντιά. Όταν η επιθυμία των ανθρώπων γίνεται πίστη πως ένας μικρός τόπος μπορεί να ζήσει μια νέα κοινωνική και πολιτιστική αναγέννηση. Όταν η απόσταση μεταξύ ανθρώπων και πολιτισμών σχεδόν εκμηδενίζεται. Τότε η ταμπέλα που διαβάζει ο επισκέπτης καθώς κατεβαίνει από το πλοίο: «Καλώς ήρθατε στο τελευταίο νησί του Αιγαίου, το Καστελλόριζο», αποκτάει μια άλλη διάσταση. Και μπορεί το Καστελλόριζο ακόμα και στους χάρτες να γράφεται με ένα λάμδα, ωστόσο, η αλήθεια είναι πως γράφονταν πάντα με δύο, όπως η… Ελλάδα μας.
Αυτό το μοναδικής φυσικής ομορφιάς νησί, το γεμάτο πλούσια ιστορία, με τους πολυετείς αιματηρούς και επίπονους αγώνες των κατοίκων του για τη διατήρηση της εθνικής τους ταυτότητας και της πολιτιστικής τους κληρονομίας. Αυτό το μικρό νησί με τους λιγοστούς κατοίκους και τα ελάχιστα παιδιά, με πεντακάθαρα νερά ακόμα και μέσα στο φυσικό λιμάνι του, που χρειάζεται να διασχίσεις ολόκληρη την Ελλάδα για να το επισκεφτείς, με τα προβλήματα και τις ελλείψεις, αυτό το διαφορετικό νησί αποτελεί λατρεμένο τόπο προορισμού για λίγους.
Το Καστελλόριζο, που το όνομά του κακώς συνδέθηκε με μια από τις δυσκολότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, είναι ένας προορισμός για όσους έχουν την υπομονή να τον ανακαλύψουν μέρα με την ημέρα, να δουν τις όμορφες και τις λιγότερο όμορφες εικόνες του, να γνωρίσουν τους ανθρώπους του, να ζήσουν σ’ έναν τόπο που προσφέρει μόνο φυσικές ομορφιές. Είναι το νησί στο οποίο δε φτάνουν ποτέ εφημερίδες και περιοδικά και με δυσκολία πιάνεις σήμα για να δεις τηλεόραση ή ν’ ακούσεις ραδιόφωνο.
Η κοντινότερη τουρκική πόλη, το Κάς (η αρχαία Αντίφελλος), απέχει μόλις δυο ναυτικά μίλια, δηλ. 20 λεπτά με το καΐκι, όταν το πλοίο από τη Ρόδο κάνει τρεις ώρες για να φτάσει στο νησί και η ακριβή αεροπορική σύνδεση διαρκεί 30 λεπτά. Αναπόφευκτα, η επικοινωνία με την απέναντι ακτή είναι όχι μόνο καθημερινή αλλά ιδιαίτερα στενή. Έχουν αναπτυχθεί ισχυροί εμπορικοί, κοινωνικοί και φιλικοί δεσμοί. Στην πραγματικότητα, ποτέ δε σταμάτησαν να υπάρχουν, από την αρχαιότητα ακόμα, όταν στα απέναντι παράλια άκμαζε ο ελληνικός πολιτισμός. Πριν από την εκρίζωση του χριστιανικού πληθυσμού από τη Μικρά Ασία, πολλοί κάτοικοι του Καστελλόριζου ασκούσαν στην απέναντι ακτή σημαντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, ενώ διατηρούσαν και σπίτια.
Το πολύπαθο αλλά και προνομιούχο αυτό νησί, μετά από δεκαετίες μαρασμού και υποβάθμισης, έζησε την αναγέννηση και την τουριστική ανάπτυξη μετά το 1991 οπότε και γυρίστηκε εκεί η βραβευμένη με Όσκαρ ιταλική ταινία Mediterraneo. Όταν επισκεφθείτε το Καστελλόριζο δοκιμάστε σπιτικό παραδοσιακό φαγητό στο γραφικό ταβερνάκι κάτω από τα πλατάνια, εκεί όπου έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας. Μια επίσκεψη στο απόμερο εργαστήριο του γλύπτη Αλέξανδρου Ζυγούρη θα σας δείξει πως η πέτρα αποκτάει ζωή, μια βόλτα με καΐκι στη μπλε σπηλιά θα προκαλέσει το θαυμασμό σας για το μεγαλείο της φύσης, ενώ μια ημερήσια εκδρομή στο νησάκι του Αγίου Γεωργίου για κολύμπι και φαγητό θα σας αναζωογονήσει.
Σε αυτό το νησιωτικό τόπο, στο ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας και της Ευρώπης, τα τελευταία πέντε χρόνια μια ομάδα δραστήριων ανθρώπων από το Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) με την καθοδήγηση της πάντα δραστήριας γραμματέως της, επίκουρης καθηγήτριας στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης της κ. Ειρήνης Σαρίογλου, διοργανώνουν το Διεθνές Φεστιβάλ Ιστορικού Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου «Πέρα από τα σύνορα». Το όραμα των διοργανωτών συμπυκνώνεται στη φράση: «Να φέρουμε τον κόσμο στο Καστελλόριζο, να μεταφέρουμε το Καστελλόριζο στον κόσμο».
Το Καστελλόριζο είναι μια μικρογραφία της Ελλάδας. Είναι η ευθύνη και η υποχρέωση που βαραίνει κάθε γενιά να το διατηρεί ανεξάρτητο, ελεύθερο, αυτάρκες και προπάντων υπερήφανο. Όπως την κοινή μας πατρίδα!
