Η Βασιλική Ι. Τάνου μιλάει στο SPEAKNEWS και τον Περικλή Βλάχο για τα τρία μυθιστορήματα που έχει εκδώσει μέχρι σήμερα, για την διαφορετικότητα που χαρακτηρίζει τους ήρωες των βιβλίων της και για την σημασία της αποδοχής, για τον παιδαγωγικό ρόλο του βιβλίου και για την επιροή που ασκεί στο συγγραφικό της έργο, η επαγγελματική της πορεία ως εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής.
Η «Ιδιοπαθής παραίτηση» είναι το τρίτο και πιο πρόσφατο μυθιστόρημά σας. Μιλήστε μας για αυτό.
Ιδιοπαθής –ης -ες = το ίδιο πρόσωπο ενεργεί και το ίδιο παθαίνει . Ο τίτλος «Ιδιοπαθής παραίτηση» αναγγέλλει την εν γνώσει, σκόπιμη και εκ προμελέτης παραίτηση που υποβάλλουν οι ήρωες στη ζωή τους, για την ευόδωση των στόχων τους εγκαταλείποντας τα προσωπικά τους οφέλη. Καθώς, πρόκειται για μια συνειδητή παραίτηση με επιρροές που στρέφονται γύρω από το άτομο που την βιώνει, χωρίς ιδιοτέλειες και εγωισμούς.
Το βιβλίο «ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ» περικλείει συμπτώματα και συνθήκες πραγματικές που συνδέονται με το φάσμα και περιγράφονται, αφενός μυθοπλαστικά, αφετέρου ρεαλιστικά, με σεβασμό και ευγένεια στην διαφορετικότητα.
Βαθύτατα επηρεασμένη από την Ειδική Αγωγή και την μακρόχρονα υπηρεσία μου στο 1Ο ΚΕΔΑΣΥ, οδηγήθηκα στη συγγραφή της «Ιδιοπαθούς παραίτησης». Είναι αληθινά γεγονότα, που έχω βιώσει και έχω ακούσει από γονείς και από οικογένειες που ζούσαν με τον αυτισμό. Αν και δεν είναι επίκεντρο ο αυτισμός στο βιβλίο, αλλά υπάρχουν σημαντικές πτυχές που αναφέρονται, με σεβασμό πάντα.
Το βασικό νόημα του βιβλίου είναι η ΑΠΟΔΟΧΗ. Η αφετηρία του φάσματος.
Ο γονέας δεν νιώθει ντροπή πλέον για το παιδί του που είναι στο φάσμα, επειδή είναι πληροφορημένος, ενημερωμένος και αναζητά απαντήσεις από τους ειδικούς. Δεν είναι ταμπού, αλλά πραγματική ανησυχία, φόβο για το μέλλον του παιδιού του. Όταν όμως ο γονέας αποδεχτεί την διαταραχή τα πράγματα παίρνουν την πορεία τους. Αρχίζει η πρώιμη αντιμετώπιση και εκπαίδευση. Ο αγώνας είναι αδιάκοπος. Ήρωας, θα μού πείτε ο γονέας. Όχι, όλοι οι γονείς είναι ήρωες. Γιατί όλοι αγωνιούν για τα παιδιά τους. Η διαφορά είναι ό,τι ο γονέας με το τυπικό παιδί κάνει όνειρα, έχει προσδοκίες, σχέδια για το παιδί του, ενώ ο γονέας με το παιδί στο φάσμα αγωνιά, ανησυχεί, προβληματίζεται και τρέμει για το μέλλον του παιδιού του και ιδιαίτερα με το πέρασμα του χρόνου, όταν μεγαλώσουν και οι ίδιοι.
Στο βιβλίο βέβαια άπτονται κι άλλες πτυχές της ζωής, εκτός από τον αυτισμό, όπως ο έρωτας. Ο έρωτας εμφανίζεται ισχυρός και η δύναμη που έχει αλλάζει τις ζωές των ανθρώπων. Επίσης, εμφανίζονται οικογενειακά και κοινωνικά καθεστώτα σε εποχές του παρελθόντος κυρίως, γιατί το παρελθόν είναι η σκυτάλη για την περαιτέρω εξέλιξη και την ανάπτυξη τόσο της κοινωνίας, αλλά και της καθημερινότητας. Ο παράγοντας της θρησκείας και της χριστιανικής ηθικής τίθεται και ενίοτε δίνει απαντήσεις σε προβληματισμούς των ηρώων, αλλά γεννούν και ενοχές. Διλήμματα και ακροβατισμούς ανάμεσα στο σωστό και λάθος, το καλό και το κακό. Επιπλέον, η δύναμη της μοίρας και του τυχαίου είναι ένας ακόμη παράγοντας που πρωταγωνιστεί στις σελίδες του βιβλίου. Επιπρόσθετα, ο θάνατος κυμαίνεται ανάμεσα στην απώλεια και την λύτρωση. Γενικότερα, οι ανατροπές, τα μυστικά, τα πάθη, η ανθρώπινη αυτοθυσία θίγονται με ρεαλισμό και με τρυφερότητα σε όλο το βιβλίο. Συμπερασματικά, στη σύγχρονη και ταχύτατη εποχή μας όλοι έχουμε αποκτήσει στερεοτυπίες, απομόνωση, εμμονές, έλλειψη επικοινωνίας και ενίοτε μειωμένη φαντασία, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα είδος αυτισμού.
Έχοντας μία επιτυχημένη καριέρα στο χώρο της εκπαίδευσης, τί ήταν αυτό που σας ώθησε στη συγγραφή;
Την ικανότητα της γραφής την είχα ανακαλύψει από την πρώιμη κατάκτηση της γραφής. Με τον χρόνο η άνεση που διέθετα στον γραπτό λόγο αυξανόταν και άρχισε να με πιέζει. Η πίεση με το πέρασμα του χρόνου γινόταν όλο και εντονότερη. Σώπαινα, γιατί υπήρχαν άλλες προτεραιότητες, όπως τα μεταπτυχιακά και γενικότερα η περαιτέρω επιμόρφωση στην ειδικότητα που είχα επιλέξει, την Ειδική Αγωγή. Η πίεση έφερε την έκρηξη. Η εμπειρία μου στο χώρο της Ειδικής Αγωγής έγινε η αφετηρία και μέσα από τον κόσμο της διαφορετικότητας αναδύθηκαν αρετές, αξίες και ανάγκες που υπάρχουν κρυμμένα στον καθένα μας. Αδρομερώς, η Ειδική Αγωγή σμίλεψε την ψυχή μου και με έκανε καλύτερο άνθρωπο.
Από πού αντλείτε έμπνευση για τα βιβλία σας;
Οι συγγραφικές μου επιρροές πηγάζουν μέσα από την ειδικότητα μου και την εμπλοκή μου με τις δυσκολίες των παιδιών και των γονέων. Η ειδική αγωγή στάθηκε ο πυρήνας και η ώθηση. Σε όλα τα συγγράμματα μου υπάρχει κάποια διαταραχή, κάποιο σύνδρομο, κάποια δυσμορφία, κάποια διαφορετικότητα θα τολμούσα να πω, στους ήρωες μου. Όμως η διαφορετικότητα δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά σε αναπηρία. Κάθε πλάσμα είναι διαφορετικό και μοναδικό. Σε κάθε μου συγγραφή πυλώνας έμπνευσης είναι η διαφορετικότητα. Στο βιβλίο «Με τα μάτια της Ηλέκτρας» αναφέρεται σε ένα τυφλό κορίτσι, στο «Τίμημα της άγνοιας» σκιαγραφείται η κακοποίηση σε όλα τα στάδια και στο εν λόγω βιβλίο «Ιδιόπαθης παραίτηση» στον αυτισμό. Ωστόσο, θα τολμήσω να πω πως η ΨΥΧΗ είναι η ουσιαστικότερη πηγή έμπνευσης. Μια ψυχή που θέλει να μιλήσει, να βροντοφωνάξει σε όλο τον κόσμο και σε όλα τα πλάσματα πως γεννηθήκαμε για να ζήσουμε με αρμονία, αγάπη και προσφορά. Η αγάπη νικάει μέχρι και τον θάνατο. Γιατί πραγματικά πεθαίνει κάποιος μόνο όταν περνάει στη λήθη. Και η αγάπη δεν έχει τέλος, αγνοεί τον θάνατο, τον περιφρονεί και τον συνθλίβει.
Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας επιρροής μου είναι τα ζώα. Ως ζωόφιλη, καθώς ζω με κατοικίδια από την φοιτητική μου περίοδο, και προβληματισμένη από την συμπεριφορά ορισμένων απέναντι στα ζώα, με θλίβει βαθύτατα, με συνέπεια να γίνει πρόκληση και μια ισχυρή έμπνευση τονίζοντας την σημαντικότητα του ζώου στη ζωή μας.
Για να απαντήσω στο ερώτημα θα πω πως έμπνευσή μου είναι η ζωή, το δικαίωμα της ευζωίας (ανθρώπου, ζώου), τα συναισθήματα κάθε καρδιάς και η αξιοπρέπεια κάθε πλάσματος.
Ποιοι συγγραφείς σας έχουν επηρεάσει περισσότερο;
Το βιβλίο, μάλλον τα βιβλία, που είναι ιερά για μένα είναι τα έπη του Ομήρου, με μια κλίση στην Οδύσσεια. Η πρώτη μου «επικοινωνία» ήταν στα μαθητικά μου χρόνια, έκτοτε την έχω διαβάσει και ενίοτε την έχω διδάξει σε μαθητές, και κάθε φορά με εντυπωσιάζει, καθώς ανακαλύπτω πάντοτε κάτι καινούργιο. Είναι μια αέναη πηγή, με διδαχές και παραδειγματισμούς. Αναμφισβήτητα ο Καζαντζάκης, ο Καρκαβίτσας, ο Βενέζης, ο Τσίρκας, ο Καραγάτσης, όπως αντιλαμβάνεστε κυρίως Έλληνες συγγραφείς. Από ξένους ιδιαίτερα Ρώσοι συγγραφείς, ο Γκόγκολ και ο Ντοστογιέφσκι.
Σας απασχολεί ο παιδαγωγικός ρόλος του βιβλίου;
Είναι λογικό να με απασχολεί. Η Ειδική Αγωγή είναι η ύπαρξη μου, οι σπουδές μου, το επαγγελματικό μου λειτούργημα. Εμπλέκομαι άμεσα και συμμερίζομαι τις ανησυχίες, τις προσδοκίες και τους προβληματισμούς των οικογενειών που αντιμετωπίζουν θέματα από μαθησιακές δυσκολίες έως πιο βαριές αναπηρίες. Ωστόσο, το βιβλίο «Ιδιοπαθής παραίτηση» δεν είναι επιστημονικό, αλλά ένα μυθιστόρημα. Καθώς θεωρώ πως είναι πιο εφικτό και κατανοητό από τον αναγνώστη να συλλάβει τα νοήματα και τα μηνύματα, συγχρόνως και το επίπεδο και μέγεθος της αναπηρίας που θέλω να παρουσιάσω. Ένα επιστημονικό σύγγραμμα ή έστω ένα άρθρο δεν άπτει αποτελεσματικά και ουσιαστικά την πλήρη ευαισθητοποίηση και εν δυνάμει την ενσυναίσθηση στον αναγνώστη. Σαφώς, το επιστημονικό βιβλίο ενημερώνει, πληροφορεί, αλλά δεν διεγείρει το συναίσθημα, την αμεσότητα του βιώματος. Σκοπός μου είναι η συμμετοχή του αναγνώστη. Να βγάλει στην επιφάνεια δικές του προσωπικές μνήμες. Να ταυτιστεί με κάποιο κομμάτι του. Να συμμεριστεί, να αγγίξει και να βιώσει την κατάσταση που διαδραματίζεται στις σελίδες, με τις εικόνες, τις περιγραφές, τις ανθρώπινες αδυναμίες, την τετριμμένη καθημερινότητα και τα πάθη που διαπλέκονται.
Μέσα από τις σελίδες των βιβλίων μου αισθάνομαι την ανάγκη να πλησιάσω τον κόσμο περισσότερο. Με ενσυναίσθηση κυρίως εισχωρώ σε θέματα της διαφορετικότητας. Δεν ωραιοποιώ, ούτε εξιδανικεύω καταστάσεις ή πρόσωπα στα βιβλία μου. Επιστρατεύω κατά κόρον την σουρεαλιστική τεχνοτροπία, την μυθοπλασία και συνδυάζοντας την ρεαλιστική περιγραφή, επιφέρω μια αμεσότερη επικοινωνία με τον αναγνώστη.
Υπάρχει κάποιο νέο βιβλίο στα σκαριά; Μπορείτε να μας μιλήσετε για αυτό;
Τον καιρό αυτό «πλέω» σε νέα συγγραφή βιβλίου, με επίσης αληθινά γεγονότα. Την ιδέα την εξέφρασε η αδελφή μου η Ουρανία η οποία είχε την φαεινή σκέψη για μια ρεαλιστική καταγραφή, βασισμένη σε πραγματικές μαρτυρίες φίλων, γνωστών αλλά και προσωπικών βιωμάτων και γεγονότων. Ευελπιστώ τον επόμενο χρόνο να ολοκληρωθεί και να φτάσει στα χέρια του κόσμου. Ο τίτλος είναι «Σιωπηλή αντίδραση», θα μου επιτρέψετε όμως να μην επεκταθώ σε περισσότερες πληροφορίες. Θα τα πούμε αναλυτικότερα με την έκδοσή του.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
